Yazın gıda zehirlenmelerine dikkat edin

Gıda zehirlenmeleri en sık yaz aylarında görülüyor. Bunun nedeni sıcak havanın besinleri de etkiliyor olması. Özellikle iyi pişmemiş, iyi yıkanmamış, hazırlanırken hijyen kurallarına dikkat edilmemiş ve uygun koşullarda saklanmamış besinler bu sıcak havalarda gıda zehirlenmesi riskini arttırıyor maalesef. Havanın iyice ısınması ile birlikte açıkta satılan besinler, uygun koşullarda saklanmayan protein içeren( et, tavuk, balık gibi ) besinler, iyi yıkanmayan sebze ve meyveler mide ve bağırsak sağlığımıza zarar verebilir. Çoğu zaman bir yiyecek veya içeceğin bozulmuş olduğunu söylemek zordur. Yani gözle gıdanın bozulmuş olduğunu anlamak mümkün olmayabilir. Çünkü besinin görüntüsü, kokusu ve tadı herhangi bir değişikliğe uğramamış olabilir. Bu durum o gıdanın bozulmamış olduğunu göstermez.

Gıda zehirlenmesi genellikle hafif olarak geçirilir ve kısa sürer. Ancak zehirlenmeye neden olan gıda ve zehirlenen kişinin hassasiyetine göre daha ağır seyredebilir; hatta bazen ölümcül sonuçlara yol açabilir. Yani zehirlenmeye sebep olan gıdayı tüketen grubun tamamında görülebildiği gibi kişiler tek tek de etkilenebilirler.

Gıda Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir ?

Gıda zehirlenmesinde belirtiler çoğunlukla 12-48 saat aralığında görülür. En sık görülen belirtileri mide ve bağırsağın etkilenmesi sonucu bulantı, kusma, karın ağrısı, ishaldir. Bazen ateşte görülebilir. İshale ve kusmaya bağlı dehidratasyon dediğimiz su kaybı özellikle çocuk, yaşlı ve hamileleri olumsuz etkiler. Bazı durumlarda felç ve ölümle sonuçlanan zehirlenmeler bile olabilir. Özelikle kış aylarında kullanılmak üzere hazırlanan konservelerden ( bombe yapmış kavanozlardan geçen ) zehirlenmeler çok tehlikelidir ve çoğu ölümle sonuçlanmaktadır. Bu nedenle belirtiler görüldüğü anda mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Gıda Zehirlenmesinde Nasıl Beslenmeli

Gıda zehirlenmesi birkaç gün içerinde düzelir. Tedavisi için dinlenme, diğer insanlara bulaşmaması açısından izolasyon, hijyen ve dehidratasyonu ( su kaybı ) önleyecek sıvı takviyesi çok önemlidir. Sıvı ihtiyacını karşılayacak en önemli besin sudur. Ancak bazen bulantı nedeni ile su tüketimi zor olabilir. Azar azar su içmeye çalışmak daha kolay olacaktır.

Özellikle kusma ve ishale bağlı ciddi sıvı–elektrolit kaybı gerçekleşebilir. Elektrolit ihtiyacını karşılamak için en kolay tüketilebilecek besin ayrandır. Evde taze hazırlanmış elma veya şeftali suyu kullanılabilir. Ancak kafeinli içecekleri aşırı kullanmak vücuttan sıvı atımını kolaylaştıracağından tercih edilmemelidir.

Çocuklarda ve bebeklerde su -elektrolit kaybı daha tehlikeli olabileceğinden sağlık ocaklarından temin edilebilecek ORS ( Oral Rehidratasyon Sıvısı ) kullanılabilir. Bebeklerde ise annenin bol su tüketmesi ve mutlaka emzirmeye devam etmesi gereklidir. Çocukların beslenmesi devam etmeli kusma veya ishali var diyerek çocukların besin tüketimi sınırlandırılmamalıdır.

Öğünlerde kolay tüketilebilen ve bağırsakları yormayacak makarna, tost, yayla çorbası, haşlanmış pirinç, patates, yoğurt tüketilebilir. Ara öğünlerde ise ayran, şeftali, elma, muz gibi meyveler tercih edilebilir.

Şekerli gıdalar bağırsaklarda zehirlenmeye neden olan mikroorganizmaların sayısını arttırabileceğinden kullanılmamalıdır. Ayrıca elma, şeftali, muz dışındaki meyveler, patates dışındaki sebzeler, kurubaklagiller, tam tahıllı gıdalar, yağ içeriği yüksek ve aşırı baharatlı gıdalar tercih edilmemelidir.

Bunların dışında bağırsaktaki iyi bakterilerin dengesini sağlamak için probiyotik kullanmak toparlanma sürecini kolaylaştıracaktır.

Gıda Zehirlenmesini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Alışverişinizi güvenilir yerlerden yapın.
Alışveriş sırasında alınan gıdanın etiketini okuma alışkanlığı edinin. Üretim tarihi son kullanma tarihi ve en önemlisi saklama koşullarına dikkat edin. Hatta alışveriş yaptığınız yer saklama koşullarına uygun davranmış mı mutlaka kontrol edin.
Alışveriş sırasında soğuk muhafaza edilmesi gereken gıdaları en sona bırakın. Soğuk muhafaza eden çantalardan temin edin. Aldığınız gıdayı bu çantalara koyun.
Alışveriş bitince dışarda oyalanmadan en kısa sürede eve dönün. Eve gelir gelmez ürünleri buzdolabına yerleştirin.
Özellikle yumurtanın çatlak kırık olmamasına dikkat edin. Kullanmadan önce mutlaka yıkayın. Yumurtaya dokunduktan sonra ellerinizi mutlaka sabunla yıkayın.
Konserve satın alırken veya evde yaptıklarınızda kapak kısmında bombe ( şişkinlik ) olmamasına ve ambalajın bozulmamış olmasına dikkat edin
Pişirilmiş olan gıdaları oda sıcaklığında fazla bekletmeyin. Mutlaka buzdolabında muhafaza edin.
Mümkünse yemeklerinizi günlük olarak hazırlayın. Pişmiş olan gıdalara bir defadan fazla ısıtma işlemi yapmayın.
Donmuş gıdaları buzdolabında veya mikrodalgada çözdürerek kullanın. Oda sıcaklığında çözdürme işlemi yapmayın.
Temiz su kullanın. Kaynağını bilmediğiniz suyu içmeyin. Alternatifiniz yok ise kaynatıp soğutarak kullanın.
Çiğ ve pişmiş gıdaları doğramak için farklı kesme tahtaları kullanın. Sebze ve et/ tavuk/balık için kullanacağınız kesme tahtaları da ayrı olsun. Bunların temizliğine çok dikkat edin.
Çiğ sebzeleri ve meyveleri sirkeli suda 15 dakika bekleterek iyice yıkamaya özen gösterin. Yıkama esnasında kesinlikle deterjan kullanmayın.
Yemekleri hazırlama, pişirme ve servisi sırasında el hijyenine çok dikkat edin. Özellikle çiğ/pişmiş gıdalara dokunduktan sonra ellerinizi mutlaka yıkayın.
Mutfak temizliğinde kullanılan malzeme ve ekipmanların temizliğine özen gösterin. Özellikle kurulama bezleri ve süngerleri sık sık değiştirin, kullanıldıktan sonra deterjan ile temizleyin ve ıslak bırakmayın.
Dışarda yemek yerken ketçap ve mayonez kullanacak iseniz mutlaka dolapta muhafaza edildiğine dikkat edin.
Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerden uzak durun.

13.07.2017